Zeven miljard voor omtoveren ‘verdriet-landschap’

Kennis- en netwerkbijeenkomst ‘Landschapselementen voor biodiversiteitsherstel’

Als partner van Deltaplan biodiversiteitsherstel was de Jagersvereniging op 13 juni aanwezig op de kennis- en netwerk bijeenkomst ‘Landschapselementen voor Biodiversiteit’. Er ligt op initiatief van Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel een plan op tafel om 10% van het landschap met blauwgroene dooradering te realiseren om de biodiversiteit in Nederland te versterken. Hierin werken 125 partners samen.

 
Biodiversiteitsherstel door blauwgroene dooradering van het landschap is ook voor jagers, die verantwoordelijk zijn voor goed veldbeheer, een zinvol onderwerp om mee aan de slag te gaan. Een open vraag op de bijeenkomst was: hoe kunnen landbouwers, particulieren, overheden en andere grondgebruikers elkaar mobiliseren om met dit plan aan de slag te gaan? De eerste stap is om in 2030 50% te realiseren en om in 2050 daadwerkelijk 10% van het Nederlands landschap te hebben voorzien van de blauwgroene dooradering ten behoeve van de biodiversiteit.

Gedreven door urgentie

Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel wil hiermee bijdragen aan opgaven voor de natuur, klimaat, stikstof en water. Dit alles met perspectief voor landbouw in een rijk landschap voor plant, mens en dier. Vragen die daaruit voortkomen en tijdens de bijeenkomst aan bod kwamen waren:

– Wat verstaan we onder landschapselementen
– Wat is hun waarde voor het landelijk gebied?
– Hoe monitor je dat?
– Wie gaat dit betalen?
– Wat levert het op?
– Hoe gaan we dit realiseren
– Wat hebben we daarvoor nodig?

Een maatwerkantwoord was er nog niet. Echter, het Deltaplan Biodiversiteitsherstel biedt mogelijkheden om hier wel invulling aan te geven. Het plan ‘Landschapselementen voor Biodiversiteit’ is gepresenteerd aan minister Christianne van der Wal en tot 2030 is er een pot van zeven miljard euro gereserveerd om dit uit te realiseren. Een ambitieus plan, gedreven door urgentie. Een urgentie die wettelijk is vastgelegd. De cijfers liegen er niet om: het aantal landschapselementen is in honderd jaar tijd met 60% afgenomen. Het verlies aan landschapselementen leidt tot een zogenoemd ‘verdriet-landschap’. De grote negatieve gevolgen voor onder meer insectenpopulaties en akkervogels zijn inmiddels goed zichtbaar geworden.

Drie typen landschapselementen

Wanneer je 10% van het landelijk gebied groenblauw wil dooraderen, dan spreek je over een totaaloppervlakte van 223.700 hectare. De blauwgroene dooradering die het plan voor ogen heeft omvat de volgende verdeling van landschapselementen:

– 50% houtig
– 25% watergebonden
– 25% kruidenrijk en dynamisch

Voor de beeldvorming: reeds bestaande landschapselementen zitten nu op 2-3% van dit areaal. De voorgestelde landschapselementen zien er als volgt uit:
– Houtig: singels, bomenrijen, houtwallen, heggen, knotbomen, graften, griendjes, hoogstam boomgaarden.
– Watergebonden: natuurvriendelijke oevers, poelen, ruigten, slootkanten, sloten.
– Kruidenrijk en dynamisch: kruidenrijke akkerranden, keverbanken

Welke kaders worden er gehanteerd?

Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel wil met het plan ‘Landschapselementen voor Biodiversiteit’ voortborduren op de kaders die er al zijn. Bij de uitwerking van de plannen worden onder meer Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), Kader Richtlijn Water (KRW), Agroforestry en het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) betrokken. Monitoring maakt een belangrijk onderdeel uit van het project. Hieruit is de wens ontstaan om naast het boomregister ook een landschapselementenregister te realiseren.
Leidende principes voor implementatie:

1. Uitwerking per landschapstype
2. Versterken natuurlijke habitats en verbindingen
3. Basiskwaliteit van de natuur op orde brengen
4. Mogelijkheid voor een blijvende landbouw bestemming
5. Goede registratie en monitoring
6. Historische lijnelementen vormen de basis
7. Inheems en streekeigen plantmateriaal
8. Aansluiting bij systematiek ANLb, SNL

Het terugbrengen van de Landschapselementen moet uiteindelijk zorgen voor een verbetering van:

1. Biodiversiteit
2. Kwaliteit en diversiteit van de landschappen
3. Landschapsbeleving en recreatie
4. Klimaat en koolstofvastlegging
5. Waterkwaliteit en retentie
6. Plaagreductie
7. Bestuiving
8. Verdienmodel voor boeren en ecosysteemdiensten
9. Luchtkwaliteit
10. Vestigingsklimaat