Edelhert

Naamgeving

Edelhert (Cervus elaphus). E: Red deer, D: Rothirsch. F: Cerf Rouge

Uiterlijk

Schouderhoogte hert 105-125 cm en hinde 90-110 cm.
Gewicht hert 95-160 (200) kg en hinde 55-80 kg.

Biotoop

Het edelhert leeft in uitgestrekte, open bosgebieden en hebben een voorkeur voor rivierdalen met ooibossen. Verder komen ze voor in allerlei bostypen, afgewisseld met landbouwgebieden.

Leefwijze

Edelherten zijn overwegend in de schemer actief. Ze leven het grootste deel van het jaar in sociale groepen met hindes en jonge dieren tot twee jaar oud (hinderoedels) of in groepen met alleen herten. In de hinderoedels is een sterke rangorde, zeer oude herten leven meestal solitair.

Voortplanting

Bronst: eind september tot half oktober
Draagtijd: 32 tot 35 weken
Aantal worpen: 1 per jaar
Worpgrootte: 1 kalf

Voedsel

Het dieet van een edelhert bestaat uit gras, bosbes, heide, dwergstruiken, boombast, loof van bomen en struiken en eikels. In de winter eten ze ook bast en naalden van naaldbomen, twijgen en knoppen.

Voorkomen

Edelherten komen voor op de Veluwe, de Oostvaardersplassen en het Weerterbos.

Bejaging

Op de Veluwe vindt populatiebeheer plaats, waarbij voor de verschillende terreinen een bepaalde voorjaarsstand wordt nagestreefd. Die stand wordt beargumenteerd in het faunabeheerplan van de FBE Veluwe.

In 1992 zijn 48 edelherten in de Oostvaardersplassen geïntroduceerd. Sinds half december 2010 wordt hier vroeg-reactief beheer toegepast. Dit houdt in dat als een dier in een mindere conditie kom en het aannemelijk is gezien de omgevingsomstandigheden dat het de winter niet zal overleven, het dier wordt afgeschoten. Bij de omgevingsomstandigheden wordt onder andere gekeken naar beschutting, voedsel en weersomstandigheden.

Op de Veluwe streeft men naar een voorjaarsstand die is afgestemd op het maatschappelijk draagvlak in de verschillende terreinen. Tot 2000 lag die nagestreefde voorjaarsstand onder de 1000 stuks. Daarna werden lokaal grotere aantallen nagestreefd. Dat geldt met name voor gebieden met de hoofdfunctie natuur. De gewenste voorjaarsstand voor de Veluwe als geheel lag in de jaren 2007 en 2008 rond de 1500 edelherten. De omvang van de voorjaarsstand kan door middel van tellingen vrij nauwkeurig worden vastgesteld.

Op de Veluwe bedroeg die in 2007 en 2008 tussen de 2000 en 2100 dieren. De daarvan afgeleide berekende zomerstand lag tussen de 2800 en 3000 stuks. Het verschil tussen de zomerstand en de nagestreefde voorjaarsstand bepaalt de omvang van het afschot. Het afschot fluctueert met de voorjaarsstand. In het seizoen 2007/08 werden op de Veluwe bijvoorbeeld 950 edelherten geschoten. Het aantal stuks valwild (aanrijdingen) bedroeg dat seizoen 48.

Literatuur

• Lange, R., Twisk, P., Van Winden, A. & Van Diepenbeek, A. (2003). Zoogdieren van West-Europa. 2e druk. Utrecht, KNNV Uitgeverij.
• Montizaan, M.G.E. & Siebenga, S. (2010). Wbe-Databank – populatie- en afschotcijfers. Nieuwsbrief 8. Amersfoort, Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging.
• Spek, G.J., Vereniging Wildbeheer Veluwe (persoonlijke mededeling).
• Staatsbosbeheer. Beschikbaar op www.staatsbosbeheer.nl (bezocht op 17-5-2011).