Stabyhoun/Friese Stabij

De Friese Stabij was oorspronkelijk een hond die buiten leefde en voor een groot deel zijn eigen gang moest gaan. Hij waakte, hield het erf zelfstandig vrij van ongedierte, en ging daarnaast ook mee op jacht. Als jachthond hebben deze honden de taak om het wild te vinden en het door rechtstreeks contact op te stoten (flushen), waarna de jager het kan schieten. Dit ras is dankzij zijn bouw, beharing, eigen initiatief en zelfstandigheid goed in het uitdrijven van terreinen met een dichte dekking, zoals duindoorns, bramen en rietvelden. Van de Stabij wordt ook verwacht dat hij het geschoten wild apporteert, maar het kan moeite kosten om dat deze honden aan te leren.

Wilt u met een Stabij gaan jagen, dan moet u daar vroeg mee beginnen. Is de hond eenmaal gewend aan een bepaalde mate van vrijheid, dan kost het hem moeite om samen te werken met de (voor)jager. Toch werkt de Stabij graag voor zijn baas, mits u vanaf het begin een goede band met hem opbouwt. Dat doet u door een rustige, vrolijke en afwisselende opvoeding te geven, waarbij een consequente aanpak erg belangrijk is. Stabijhouns hebben de neiging om in te springen, oftewel te vertrekken voordat ze daartoe opdracht hebben gekregen.

Ongedierte vangen vereist immers snel handelen. Consequentie hiervan is dat eventuele andere jagers niet kunnen schieten zolang de jachthond in het veld loopt. Dat maakt dit ras ideaal voor jagers die vaak alleen in hun veld lopen: zij profiteren zo van de natuurlijke aanleg van de Stabij om snel wild op te halen. Deze honden worden ook steeds vaker ingezet op de nazoek van gewond wild, het zweetwerk.

Afmetingen

Bij reuen varieert de schouderhoogte van 50 tot 53 cm en bij teven van 48 tot 50 cm.

Beharing

De vacht is middelmatig lang met sluik haar dat niet mag krullen. U heeft weinig werk aan het onderhoud van de vacht: dagelijks even borstelen is genoeg. Af en toe moet u de oren en poten (laten) trimmen.

Kleur

Stabijhouns zijn bonte honden in de kleuren zwart of bruin met wit of zwart of bruin schimmel.

Algemene karaktereigenschappen

Zelfstandige honden die in huis aanhankelijk zijn en buitenshuis niemand nodig hebben. Deze honden zijn waaks, waardoor ze kunnen blaffen tijdens het werken.

Rasspecifieke problemen

Er zijn relatief weinig honden van dit ras waardoor inteelt een rol kan spelen in de rasspecifieke aandoeningen. De vereniging wil daarom, in overleg met de Raad van Beheer, beginnen met outcross: het inbrengen van nieuw bloed in het ras. Bij de Stabij kan de meest milde vorm van Von Willebrands Disease (VWD), een bloedstollingsafwijking, voorkomen. Naar de hartaandoening Persisterende Ductus Arteriosus (PDA) laat de rasvereniging extra onderzoek doen. Fokkers die aangesloten zijn bij de vereniging laten hun honden testen op heupdysplasie (HD).

Geschikt als huishond

De Stabij is zeer geschikt als huishond. Ze kunnen ook in een tocht- en vochtvrije kennel buitenshuis gehouden worden, maar dat wordt niet aangeraden.

Sociale omgang (Andere huisdieren / kinderen)

Met andere huisdieren en kinderen gaat dit ras prima samen. Let er wel op dat kinderen onder de 12 jaar niet alleen met de hond blijven: de kinderen kunnen soms te laat herkennen dat de hond zijn grens heeft aangegeven.

Hanteerbaarheid / trainen & opvoeden

U kunt het beste met trainen beginnen als de hond jong is. Zorg ervoor dat u vanaf het begin een goede band met hem opbouwt door een rustige, vrolijke en afwisselende opvoeding te geven, waarbij een consequente aanpak erg belangrijk is. Teveel druk leggen is zinloos bij de Stabij: hij zal blokkeren en niet meer vrijwillig zijn taken uitvoeren. Steadiness, het rustig wachten totdat een commando mag worden opgevolgd, is niet het sterkste punt van de Stabij. Maar u kunt deze honden zeker afleren om niet in te springen. Het vraagt wel een creatieve aanpak van de baas om ongewenst gedrag om te buigen in gewenst gedrag. Het kost daarom meer tijd dan gemiddeld om een Stabij te trainen.

Beweging / woonomgeving

Stabijhouns hebben veel beweging nodig. Belangrijk is ook dat deze honden genoeg geestelijke uitdaging krijgen, vooral in de vorm van samenwerking met zijn baas. Dagelijks een behoorlijke wandeling is doorgaans voldoende, zeker als u tijdens de wandeling ook nog af en toe traint. Meelopen naast de fiets is voor deze honden een prima manier om conditie op te bouwen, maar het versterkt niet de band tussen baas en hond. Voor een Stabij die voor de jacht ingezet wordt, is aan te raden zijn beweging te combineren met oefeningen die het contact met de baas bevorderen.

Waakzaamheid / houding naar onbekenden

De Stabij is zeker waaks. Deze honden zijn enigszins terughoudend naar vreemden.

Generalist of specialist

Stabijhouns zijn generalisten. U kunt ze gebruiken voor het werk voor het schot en daarna (apporteren). Ook met zweetwerk zijn inmiddels zeer goede ervaringen opgedaan met dit ras.

‘Will to please’ / graag willen werken

Ze willen graag werken voor de baas, maar u zult veel aandacht moeten besteden aan het samenwerken.

Bloedlijnen / jachtpassie / afstamming

Er is nauwelijks verschil in show- en werklijnen. Wilt u met de hond jagen, dan moet u op zoek naar een fokker die de werklijn centraal stelt. De fokadviescommisie van de vereniging kan daarbij zeker helpen. De rasvereniging heeft een gedragstest voor puppy’s ontwikkeld, daaruit is wel op te maken of de pup aanleg heeft voor de jachtpraktijk.

Karakter baas voor dit ras

Deze honden hebben een zeer consequente baas nodig: wat vandaag niet mag, mag morgen ook niet. U heeft ook veel geduld nodig. Het helpt als u het leuk vindt om creatief te zoeken naar andere manieren dan gebruikelijk om de hond te trainen. Stabijhouns hebben door hun zelfstandige aanleg de neiging vooral dingen te doen waar ze zelf het nut van inzien.

Er is een vereniging voor het ras:  de Nederlandse vereniging voor Staby- en Wetterhounen.
De laatste vereniging heeft een eigen Jacht en Werk Commissie (JWC). De JWC organiseert verschillende activiteiten, waaronder jachthondentrainingsdagen voor beginnende en gevorderde honden. Hierbij wordt er in kleine groepen getraind met een ervaren trainer. Tijdens de jaarlijkse jachtproevendag worden de Standaard jachtproeven (de vroegere KNJV-proeven) behandeld.

Deze informatie verscheen eerder in vakmagazine De Jager, in de serie ‘De jachthond in de Nederlandse jachtpraktijk’. Samenstelling: Judith Habets.