Update stelselwijziging
Brief van LTO
Op 3 juli 2025 heeft de Staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur de Tweede Kamer per brief geïnformeerd hoe het gaat met de wijziging van de wettelijke regels voor jacht en faunabeer (de zogenaamde stelselwijziging). Naar aanleiding daarvan heeft LTO Nederland een brief geschreven aan de staatssecretaris. In deze brief laat LTO weten dat zij zorgen heeft over de plannen. De brief is, naast LTO, ook ondertekend door de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV), de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV), Agractie, Federatie Particulier Grondbezit (FPG), NOJG en de Stichting Nationaal Kenniscentrum Faunabeheer (SNKF). De Jagersvereniging heeft besloten de brief niet mee te ondertekenen. In deze update leggen wij uit waarom.
Uitbreiding van de wildlijst
LTO maakt zich in de brief vooral zorgen over twee dingen:
1. Populaties eerst in balans brengen: LTO vindt dat dieren die schade veroorzaken eerst beter beheerd moeten worden. Er moet een evenwicht komen tussen de grootte van de populaties en de schade die ze veroorzaken, voordat de wildlijst wordt uitgebreid.
2. Schadevergoeding: LTO is bezorgd dat schade die veroorzaakt wordt door soorten die op de wildlijst staan straks niet meer wordt vergoed.
De ondertekenaars vinden daarom dat uitbreiding van de wildlijst nu geen goed idee is. De Jagersvereniging denkt daar anders over.
Beperkt uitbreiding van de wildlijst de mogelijkheden voor schadebestrijding?
Wij denken van niet. In de plannen staat namelijk dat provincies altijd extra vergunningen kunnen afgeven. Dit is ook vastgelegd in Europese wetgeving. Dat kan bijvoorbeeld als:
• er meer middelen nodig zijn;
• er buiten het jachtseizoen ingegrepen moet worden;
• of als populatiebeheer noodzakelijk is.
Volgens LTO moet het nieuwe stelsel gebaseerd zijn op het huidige systeem. Alleen het huidige systeem werkt al lange tijd niet goed genoeg. Ontheffingen en vrijstellingen worden vaak met succes aangevochten bij de rechter. Ook is het steeds moeilijker om de relatie tussen populatiegrootte en hoeveelheid schade duidelijk aan te tonen. Daarom denkt de staatssecretaris dat het oude systeem geen oplossing meer biedt. De Jagersvereniging is het daarmee eens.
Beperkt uitbreiding van de wildlijst de mogelijkheden voor schadevergoeding?
Dit is wel een terechte zorg van LTO. In de plannen staat: “Schade door soorten waarop de jacht geopend is, wordt in zijn geheel niet vergoed.” Tegelijk wordt erkend dat er een overgangsregeling nodig is en dat de overheid een verantwoordelijkheid heeft voor de schade die wordt veroorzaakt door uit de hand gelopen populaties. Dat geldt nu vooral voor de gans en de houtduif. Deze soorten kunnen namelijk nog jaren schade veroorzaken, ook al wordt de jacht erop nu geopend.
Dit betekent dat de staatssecretaris moet beslissen of schade aan landbouwgewassen (bijvoorbeeld door ganzen, die nu al voor zo’n €55 miljoen schade per jaar zorgen) vergoed blijft. Tegelijkertijd staat de huidige schaderegeling onder druk, omdat de kosten steeds hoger worden. Wij denken dat dit systeem op termijn niet houdbaar is. Daarom praten wij liever nu mee over betere manieren om schade te bestrijden én te vergoeden, dan te hopen dat het oude systeem van kracht blijft.
In het verleden, onder de Flora- en faunawet, werden schades onder andere vergoed uit het Faunafonds, ook voor jachtwildsoorten. Zo’n oplossing zou opnieuw bekeken kunnen worden. Wij vinden daarom dat schade door soorten op de wildlijst óók in de toekomst vergoed moet kunnen worden.
Bieden de nieuwe plannen ook kansen?
De Jagersvereniging vindt van wel. Hoewel we de zorgen van LTO begrijpen, zien wij ook kansen in een nieuw stelsel waarin de jacht weer de basis vormt voor het beheren, beschermen en benutten van in het wild levende dieren, namelijk:
• Meer mogelijkheden voor boeren
De wildlijst is juridisch sterker dan ontheffingen. Boeren en grondbezitters krijgen daardoor meer zekerheid bij schadebestrijding. Er kan ook gejaagd worden om schade te voorkomen, niet alleen om schade achteraf te bestrijden.
• Eenvoudiger onderbouwing van wildbeheer
Voor bejaging van soorten op de wildlijst is alleen een goede staat van instandhouding noodzakelijk. Veel onderzoeken die nu gedaan worden om faunabeheerplannen en ontheffingen te onderbouwen, zijn straks niet meer nodig.
• Nieuwe afspraken over schadevergoeding
Boeren en jagers kunnen nu gezamenlijk met de overheid onderhandelen over een regeling die toekomstbestendig is.
• Meer rechten voor grondbezitters
Jacht is onderdeel van het eigendomsrecht. Het nieuwe stelsel biedt de kans dit recht te versterken en uit te breiden.
• Meer mogelijkheden en minder rompslomp voor jagers
Jagers krijgen meer verantwoordelijkheid, minder papierwerk en kunnen hun kennis en hun tijd beter inzetten. Daardoor kunnen we beter beheren en beschermen.
Conclusie
De Jagersvereniging ziet meer kansen dan risico’s in de plannen van de staatssecretaris. Daarom steunen wij de koers van de staatssecretaris en hebben wij de brief van LTO niet meegetekend. We hebben hierover contact met LTO en afgesproken om hier binnenkort met elkaar over verder te praten. Onze inzet is nog steeds om samen met onze partners uit het veld tot een betere, toekomstbestendige wetgeving voor jacht en faunabeheer te komen.
