Site Logo

WBE Handboek

Het WBE-handboek 2025 bundelt wetgeving, organisatie en praktische richtlijnen voor Wildbeheereenheden. Het ondersteunt WBE’s bij faunabeheer, samenwerking en communicatie met partners.

Met de invoering van de Omgevingswet heeft de Rijksoverheid de uitwerking hiervan gedecentraliseerd naar provincie en gemeenten. In de provincie wordt dit vertaald naar een Omgevingsverordening en de diverse beleidsuitwerkingen zoals Natuurbeleid.
Gemeenten leggen regels vast in een Omgevingsvisie en met een uitwerking in de Omgevingsplannen. Alle beleidsdocumenten samen hebben hun invloed op de uitvoering van het faunabeheer. Dit is een zeer complexe wereld waarin de Wildbeheereenheden (WBE’s) hun weg moeten vinden. Terwijl het vaak al moeilijk genoeg is om uitvoering te geven aan het dagelijks faunabeheer. Om de WBE’s hierin te ondersteunen heeft de Jagersvereniging het initiatief genomen om het handboek uit 2023 te herzien.

Daarbij is gekozen voor een driedeling van het handboek.

  • Deel I behandelt de wetgeving van faunabeleid en de positie van de WBE’s hierin.
  • Deel II gaat in op de WBE-organisatie zelf en de rol die zij kan innemen naar de verschillende samenwerkingspartners. Er wordt ook een handreiking gedaan voor het maken van een WBE-plan. Een plan waarmee de WBE bij het aangaan van nieuwe contacten haar visitekaartje kan afgeven en wat tevens een introductiedocument kan zijn voor nieuwe leden.
  • Deel III vormt een bundel van praktische informatie en handleidingen. Deze zijn per onderwerp apart te raadplegen en vormen een naslagwerk op het moment dat het ook daadwerkelijk aan de orde is. Hier zijn ook de folders, informatie video’s en notities digitaal beschikbaar.

Het handboek wordt aan WBE’s verstrekt in de vorm van een digitaal exemplaar. Toekomstige aanvullingen voor het handboek zullen digitaal worden aangekondigd en beschikbaar gesteld. Het bestuur van de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging hoopt met deze nieuwe uitgave de WBE’s te ondersteunen en te stimuleren in de belangrijke rol die zij vervullen.

Deel I & II

Het document hieronder bevat Deel I en Deel II van het WBE Handboek 2025, opgesteld door de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging. Het handboek biedt richtlijnen en handvatten voor effectief faunabeheer en samenwerking binnen Wildbeheereenheden (WBE’s).

Deel I – Faunabeleid richt zich op wetgeving, zoals de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen, de Natuurherstelwet en de Nederlandse Omgevingswet. Deze wetgeving vormt de basis voor jacht, schadebestrijding en populatiebeheer. Er wordt uitgelegd hoe WBE’s zich moeten verhouden tot regelgeving op Europees, nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau. De rol en verantwoordelijkheden van de WBE in dit complexe speelveld worden toegelicht, evenals de voorwaarden voor jacht en uitzonderingen (derogaties).

Deel II – WBE-organisatie gaat in op de structuur van een WBE als vereniging: van statuten tot bestuur, ALV, tuchtreglement en verzekeringen. Ook bevat het handboek een handleiding voor het opstellen van een WBE-plan en praktische adviezen voor omgevingscommunicatie met stakeholders zoals gemeenten, terreinbeherende organisaties en media. Heldere communicatie, samenwerking en professionele opstelling staan hierin centraal.

Download deel I & II van het WBE Handboek

Het WBE-handboek biedt richtlijnen en praktische handvatten voor effectief faunabeheer en samenwerking. Het bevat een overzicht van actuele wet- en regelgeving, de rol van WBE’s en praktische documenten die je in de praktijk kunt gebruiken.

Download het WBE Handboek hier

Deel III

Onderstaande documenten maken gezamenlijk Deel III van het WBE Handboek 2025. Zoals eerder uitgelegd betreft dit een verzameling van afzonderlijke documenten met praktische informatie ter ondersteuning van het dagelijks functioneren van Wildbeheereenheden (WBE’s).

Deze documenten zijn thematisch opgebouwd en behandelen onderwerpen die voor het bestuur en de leden van een WBE relevant zijn. Zo is er een uitgebreide notitie over de inzet van BOA’s (Buitengewoon Opsporingsambtenaren), waarin zowel de voordelen als de risico’s van aanstelling worden belicht. Verder bevat Deel III een format voor het opstellen van een WBE-beheerplan; dit biedt structuur bij het vastleggen van ambities, beheermaatregelen en communicatie. Een ander belangrijk document beschrijft de collectieve verzekeringen die via de Jagersvereniging zijn geregeld voor WBE’s en hun bestuursleden, waaronder aansprakelijkheid, ongevallen en rechtsbijstand. Ook is er informatie over het gebruik van de gratis WBE-website en aanvullende modules voor bijvoorbeeld ledenadministratie. Tot slot wordt uitgelegd hoe formele wijzigingen zoals fusies, naamswijzigingen of gebiedsaanpassingen correct worden doorgevoerd binnen het FRS.

WBE Fusie

Geeft een stappenplan voor het samengaan van twee of meer WBE’s, inclusief bestuurlijke en juridische aspecten. Behandelt de fasen van initiatief tot besluitvorming en de rol van leden en notaris.

Download WBE fusie

BOA's

Dit document beschrijft de rol en aanstelling van groene BOA’s en hun relatie met WBE’s. Het gaat in op verantwoordelijkheden, samenwerking en de bestuurlijke risico’s voor WBE’s.

Download BOA's

Format WBE plan

Dit document is een sjabloon voor het opstellen van een WBE-beheerplan. Het helpt WBE’s om hun missie, gebied, faunabeheer en samenwerking planmatig vast te leggen.

Download hier het format WBE plan

Verzekeringen

Beschrijft het collectieve verzekeringspakket voor WBE’s (o.a. bestuurdersaansprakelijkheid, ongevallen en rechtsbijstand). Daarnaast wordt het verzekeringsaanbod voor individuele leden via OpGroen toegelicht.

Download informatie over verzekeringen

WBE Website

Legt uit hoe WBE’s gebruik kunnen maken van een gratis standaardwebsite via de Jagersvereniging. Biedt ook info over aanvullende modules zoals ledenadministratie, facturatie en nieuwsbrieven.

Download informatie over WBE websites

WBE-wijzigingen

Informatie over naamsveranderingen, gebiedswijzigingen en fusies van WBE’s. Benadrukt besluitvorming via ALV en notaris en de administratieve afhandeling in het FRS.

Download informatie over wijzingen in een WBE

Faunaschade afhandeling

Het document beschrijft hoe faunaschade wordt vastgesteld en afgehandeld: grondgebruikers kunnen via BIJ12 een tegemoetkoming aanvragen, waarbij samenwerking met jagers essentieel is voor een correcte beoordeling. De schadeafhandeling omvat stappen als melding, taxatie en toetsing aan provinciale regels, waarna BIJ12 de hoogte van de tegemoetkoming vaststelt en uitkeert.

Faunaschade afhandeling

Bebouwingscontour jacht

De bebouwingscontour jacht is een door gemeenten vastgestelde zone waarin jacht met een geweer verboden is, bedoeld ter bescherming van veiligheid en welzijn in bebouwde gebieden. Deze contour verschilt van de “bebouwde kom” langs de weg, en gemeenten moeten bij vaststelling inspraak bieden; te ruime contouren kunnen leiden tot aansprakelijkheid.

Bebouwingscontour jacht

Modelstatuten WBE

De modelstatuten beschrijven de structuur, rechten en plichten van een Wildbeheereenheid (WBE) en haar leden volgens de Omgevingswet. Ze regelen doel, bestuur, lidmaatschap, besluitvorming en samenwerking voor duurzaam wildbeheer, jacht en schadebestrijding.

Modelstatuten WBE

Model Huishoudelijk Reglement WBE

Het huishoudelijk reglement beschrijft de praktische werkwijze van een WBE: taken van bestuur, leden en faunacoördinator, besluitvorming en gedragscodes. Het zorgt voor duidelijke afspraken over beheer, samenwerking, weidelijkheid en naleving van wet- en regelgeving.

Model Huishoudelijke Reglement WBE

Weidelijkheidsregels

De weidelijkheidsregels vormen de gedragscode voor jagers in Nederland, gericht op respectvolle omgang met dieren, natuur en omgeving. Ze stellen kaders voor deskundigheid, diervriendelijkheid, veiligheid, maatschappelijk bewustzijn en zorgvuldige afweging van belangen.

Weidelijkheidsregels

Voorjaarstellingen

De voorjaarstellingen zijn jaarlijkse tellingen door wildbeheereenheden van algemene wild- en faunasoorten in vaste telgebieden om populatietrends in kaart te brengen en beleid te onderbouwen.

Communicatie leidraad

De communicatieleidraad helpt jagers om op een positieve, begrijpelijke en feitelijke manier over de jacht te praten met pers en publiek. Ze biedt handvatten voor gesprek, media-optredens en het delen van “het verhaal van de jager” rond natuurbeheer, balans, verantwoordelijkheid en respect.

Communicatie leidraad

Formulieren

De pagina “Formulieren” biedt een overzicht van alle benodigde formulieren die de Jagersvereniging beschikbaar stelt voor zaken zoals huurovereenkomsten, schade­bestrijdings-toestemmingen en aanvragen voor jachtactiviteiten onder de Omgevingswet.

Formulieren