Persbericht – Predatiescenario’s voor de grutto: niets doen is ook een keuze!
De grutto, onze nationale vogel, verdwijnt in sneltreinvaart uit ons landschap; ook in gebieden die optimaal zijn ingericht voor weidevogels. Vandaag de dag leidt bijna 73% van alle gelegde eieren door predatie niet tot een nieuwe grutto. Ombuigen van die trend vraagt om scherpe keuzes bij vogelbeschermers, provincies en Rijk. In vier scenario’s die vandaag gepresenteerd en overhandigd worden aan de Bond voor Friese Vogelwachten laat de Jagersvereniging zien dat niets doen aan predatiedruk ook een keuze is. Alleen leidt die keuze tot het verdwijnen van de grutto.
In de afgelopen 40 jaar zijn het verdwijnen van geschikt weidevogelgrasland samen met verandering in beheermethoden de belangrijkste oorzaken geweest van de spectaculaire afname van de grutto: van 123.000 broedparen in de jaren ’70 naar 23.000 vandaag de dag. Predatie als reden voor de afname is er als doorslaggevende factor bijgekomen: op dit moment vormt predatie door 25 soorten roofdieren de hoofdoorzaak van de te lage aantallen vliegvlugge gruttokuikens, waarbij zowel eieren als kuikens sneuvelen (Oosterveld, 2011).
Aantal vliegvlugge kuikens onvoldoende
Deze ontwikkelingen zijn extra zorgwekkend omdat Nederland 90% van de Noordwest-Europese gruttopopulatie herbergt (Bron: Vogelbescherming website). Om de gruttopopulatie te laten voortbestaan zijn er jaarlijks 13.000 vliegvlugge gruttokuikens nodig (Schekkerman, 2019). Dat aantal wordt niet gehaald, zelfs niet in het goede jaar 2019. Zo liet Sovon op 22 november 2019 nog weten dat er dit jaar slechts 9.000 gruttokuikens groot zijn geworden en de afgelopen acht jaar gemiddeld maar 7.660.
Predatie extra factor
De periode tussen het leggen van het ei en een vliegvlug kuiken is 52 dagen. In die periode draaien kraaien, vossen, steenmarters, reigers, ooievaars, buizerds, ratten, huiskatten, hermelijntjes, bunzings of meeuwen dagelijks hun rondjes op zoek naar prooi. Die extreme predatiedruk trekt de grutto niet.
Verschillende scenario’s
Op basis van de wetenschappelijke literatuur stelde de afdeling ecologie van de Jagersvereniging vier scenario’s op waarbij zij varieerde in predatiedruk. Deze scenario’s rekende zij door. De scenario’s liepen uiteen van niets extra’s doen aan het verminderen van predatiedruk tot verlaging van de predatie voor herstel van de populatie grutto’s naar 33.000 paar of 40.000 paar in 2030.
Onderzoek onder geringde kuikens laat zien dat de afname op 9% per jaar ligt (Knol et al., 2019). Wanneer de predatiedruk gelijk blijft aan de huidige situatie, betekent dit dat er in 2050 minder dan 2.000 broedparen van de grutto over zijn. Daarmee komt het einde in zicht.
Herstel van de gruttopopulatie naar 30.000 of 40.000 broedparen kan ook. Dat vraagt gelijktijdig om een verlaging van de predatiedruk de komende 10 jaar naar respectievelijk 30% en 25% en goed weidevogelbeheer. Na herstel van de stand is een predatiedruk van 45% voldoende om de grutto op peil te houden. Ter vergelijk, de druk ligt nu op 73%.
Directeur Laurens Hoedemaker: ‘Laat de grutto meer zijn dan een marketinginstrument’
‘De scenario’s maken duidelijk dat agrarisch natuurbeheer zonder roofdierbeperking een uitzichtloze en dure zaak is. Er is sinds 1970 meer dan 800 miljoen euro gestoken in weidevogelbeheer. Een zeer slecht renderende investering,’ aldus Laurens Hoedemaker, directeur van de Jagersvereniging.
De Jagersvereniging roept Rijk, provincie en vogelbeschermers dan ook op om nú verantwoordelijkheid te nemen voor het behoud van de grutto en predatie als factor mee te laten wegen: ‘De bal ligt nu bij de vogelbeschermingsorganisaties, het Rijk en de provincies. Zij zijn in staat om wet- en regelgeving te agenderen en te maken, die predatie als factor laat meewegen. Gebeurt dit niet dan is de benoeming van de grutto tot nationale vogel een farce en verwordt de soort tot slechts een marketinginstrument om weidevogelsubsidies veilig te stellen.’
Voorzitter Frans Kloosterman: ‘Succesvolle voorbeelden zijn leidend’
Er zijn talloze voorbeelden in ons land waar door gezamenlijke inspanningen van alle betrokken partijen de gruttopopulatie een groei laat zien. Daar wordt goed samengewerkt door álle partijen met álle beschikbare middelen. ‘In Friesland doen we inmiddels proeven met het wegvangen van de steenmarter,’ geeft Frans Kloosterman, voorzitter van de Bond voor Friese Vogelwachten, aan. ‘Je moet dit soort scenario’s onder ogen durven zien en in praktijk brengen om de grutto voor Nederland te behouden.’
<Einde persbericht>
Bronnen
- Knol, W. & S. Venema, 2019. Vermindering van predatiedruk bij weidevogels: vier scenario’s voor de grutto (Limosa limosa). Rapport Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging 2019-01.
- Oosterveld, E., 2011. Weidevogels en predatie: een literatuuroverzicht. Feanwalden: Altenburg en Wymenga ecologisch onderzoek bv.rapport 1448.
- Schekkerman, H., G. Gerritsen, & J. Hooijmeijer, 2019. Jonge grutto’s uitgevlogen in Nederland in 2018: een aantalsschatting op basis van kleurringdichtheden. Nijmegen: Sovon vogelonderzoek Nederland.
- Van der Velde, E., J. Hooijmeijer & T. Piersma, 2018. De Grutto Monitor 2018. Onderzoeksrapport Conservation Ecology Group, Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES), Rijksuniversiteit Groningen.
Over de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging
De Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging is met 21.000 individuele leden en 300 lokale jagersverenigingen de belangenbehartiger van jagers en wildbeheereenheden. Zij werkt samen met alle partijen die zich verbonden voelen met verantwoord beheren en benutten van het Nederlandse landschap. Dit doet zij door stakeholders en publiek te voorzien van achtergrondinformatie en gegevens over de jacht en door samenwerking op thema’s. Het bureau van de vereniging heeft een afdeling ecologie, juridische zaken, belangenbehartiging, bedrijfsvoering en communicatie.
Voor de pers
De pers kan contact opnemen met Janneke Eigeman, Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, via 033 – 461 98 41.
Publicatie
Bij publicatie naar aanleiding van dit bericht kan u gebruikmaken van dit beeldmateriaal, onder vermelding van de Jagersvereniging als bron en de naam van de fotograaf.
Noot
De afkorting KNJV bestaat niet meer. De naam van onze vereniging wordt voluit geschreven. Een tweede en volgende maal kan men zich beperken tot Jagersvereniging.
Download het volledige rapport
Vermindering van predatiedruk bij weidevogels, vier scenario’s voor de grutto (Limosa limosa), W. Knol & S. Venema - 2019