Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi en wordt overgedragen door teken. Er bestaan meerdere soorten Lyme-bacteriën; in Europa komen circa acht varianten voor met een wisselende infectiekans.

Besmetting

Zowel mensen als dieren (zoals honden) kunnen besmet raken via tekenbeten. Teken lijken op kleine spinnetjes en komen overal in Nederland voor: in bossen, duinen, heide, weilanden, parken en tuinen. Ze leven in hoog gras en tussen bladeren, en voeden zich met bloed van dieren of mensen. Vaak zijn tekenbeten onschuldig, maar een deel van de teken (gemiddeld zo’n 20%) is besmet met de Borrelia-bacterie en kan de ziekte van Lyme overbrengen. Het besmettingspercentage verschilt per locatie.

Levensstadia

Een teek kent vier stadia: ei, larve, nimf en volwassen teek. In de laatste drie stadia hebben teken bloed nodig van een gastheer (dier of mens). Is de gastheer besmet met de Borrelia-bacterie, dan kan de teek ook besmet raken. Een besmette teek houdt de bacterie bij zich en kan deze tijdens een volgende bloedmaaltijd doorgeven. Vooral nimfen en volwassen vrouwtjesteken brengen de ziekte van Lyme over. Na een bloedmaaltijd legt de vrouwtjesteek eieren en sterft; de eitjes zijn niet besmet.

Verschijnselen

Bij 77–95% van de besmettingen ontstaat een rode vlek of ring (erythema migrans). In zeldzame gevallen (ongeveer 2 op de 1000 tekenbeten) ontwikkelt zich een uitgebreide vorm van Lyme met neurologische klachten, gewrichtsproblemen, huid- of hartklachten.

Waar en wanneer?

Besmette teken komen in heel Nederland voor, ook in tuinen en parken. Afhankelijk van de temperatuur kunnen teken al vanaf maart actief zijn en bij zachte winters tot in december. Voor actuele informatie: Tekenradar.

Wat kunnen jagers doen?

• Draag goed sluitende of teek-werende kleding met lange mouwen.
• Controleer lichaam en kleding na ieder veldbezoek zorgvuldig op teken.
• Verwijder teken direct; hoe sneller dit gebeurt, hoe kleiner de kans op besmetting.
• Let extra op liezen, knieholtes, oksels, bilspleet, ondergoedranden, achter de oren en de haargrens in de nek.
• Heeft u een tekenbeet? Haal de teek zo snel mogelijk weg. Hoe langer de teek vastzit, hoe groter het risico op overdracht.

Niet altijd is een bezoek aan de huisarts nodig. Heeft de teek langer dan 24 uur vastgezeten, overleg dan met de huisarts of behandeling nodig is. Is de teek binnen 24 uur verwijderd, houd de huid tot drie maanden in de gaten. Ontstaat er een rode ring of krijgt u klachten, ga dan naar de huisarts en meld de tekenbeet. Ook zonder zichtbare ring kan besmetting optreden.

Meer informatie?

• RIVM – Ziekte van Lyme
• Andere aandoeningen die door teken kunnen worden overgedragen zijn tularemie en tekenencefalitis.