Update Afrikaanse varkenspest 21/11/19 – Explosieve toename besmettingen vlakbij Duitse grens
Op 4 november 2019 werd in Polen een wild zwijn nabij de Duitse grens positief getest op Afrikaanse varkenspest. Deze melding ligt op 300 kilometer van de meest nabije besmettingsbron in Polen en is dus een onverwachte stap westwaarts. Sinds 17 november is er een tweede besmetting vastgesteld op vijf kilometer afstand van de eerste vondst. Dit aantal is op 20 november opgelopen tot twintig besmette wilde zwijnen. De oorzaak van deze nieuwe uitbraak is nog niet vastgesteld. Jagers wordt aangeraden de berichtgeving rond Afrikaanse varkenspest in Polen goed in de gaten te houden en niet te jagen in regio’s waar Afrikaanse varkenspest is vastgesteld.
Na de uitbraken in Wallonië in 2018 en Tsjechië in 2017 is de melding uit Polen een nieuwe sprong van het virus van Afrikaanse varkenspest. Deze nieuwe vondsten liggen op circa 85 kilometer ten oosten van de Duitse grens en op 300 kilometer van de dichtstbijzijnde bekende besmettingen in Polen. Hoe deze sprong tot stand is gekomen en of er nog meer besmette dieren in de omgeving voorkomen is onbekend. Te verwachten valt dat er zowel in Polen als in Duitsland strenge maatregelen in voorbereiding zijn om verdere besmetting te voorkomen. Onderstaand kaartje laat de ligging zien van de nieuwe besmettingslocatie en de uitbraken bij gehouden varkens in Oost-Polen. Dit kaartje laat ook zien dat de bioveteriniare maatregelen in de Poolse varkenshouderij nog onvoldoende zijn.
Circa vijf kilometer rondom de nieuwe besmettingen worden nu hekwerken geplaatst. Daarnaast wordt het zoeken naar paddenstoelen en verzamelen van brandhout ontmoedigd. Varkenshouders wordt op het hart gedrukt een strenge bedrijfshygiëne op hun bedrijven toe te passen. Allemaal maatregelen om verspreiding van het virus door mensen te minimaliseren.
Afrikaanse varkenspest zet door in Polen
Sinds 2014 wordt er in Polen Afrikaanse varkenspest vastgesteld, zowel bij gehouden dieren als bij wilde zwijnen. Uit figuur 2 wordt duidelijk dat de uitbraak bij wilde zwijnen in 2014 klein is begonnen en zich van daaruit heeft verspreid. Eerst geleidelijk en naarmate de uitbraak groter werd, na 2016 ook met sprongen. Er zijn nu gebieden ontstaan met grote besmettingshaarden. Hier vinden regelmatig besmettingen plaats tussen gehouden dieren en wilde zwijnen. Door back-yard farming, het houden van enkele varkens buiten op het erf, is er een groot risico op besmetting tussen gehouden dieren en wilde zwijnen. Dat maakt de bestrijding van AVP hier ook zo moeilijk. De figuren maken ook duidelijk dat streng ingrijpen in het begin van de uitbraak grote problemen later kan voorkomen. In België en Tsjechië is daaruit lering getrokken.
Waarom is deze nieuwe vondst zo riskant?
Wanneer we naar de verspreiding van wilde zwijnen in Polen kijken, wordt meteen duidelijk waarom de vondst van deze besmette wilde zwijnen extra zorgen baart. Het gaat hier om de vondst in dat deel van Polen met de hoogste dichtheden aan wilde zwijnen (figuur 3). Ook het feit dat de vondsten nabij de Duitse grens voorkomen, maakt dat er grotere risico’s zijn op verdere verspreiding in Polen en naar Duitsland. Zeker wanneer er onvoldoende maatregelen worden getroffen.
Wat kunnen en moeten jagers doen?
Voor jagers die in Polen en Duitsland jagen blijft het extra opletten. Jagen in gebieden waar Afrikaanse varkenspest voorkomt, wordt afgeraden. Daarnaast blijft het belangrijk om de standaard veiligheids- en hygiënemaatregelen in het oog te houden. Van ontsmetten van materiaal en voertuigen tot voorzichtig omgaan met producten van wilde zwijnen en gehouden varkens zoals vleeswaar en gedroogde worsten. Wees terughoudend in het gebruik van varkensproducten van lokale herkomst.
Mocht u in Polen gaan jagen in niet verdachte gebieden, dan is het melden van zieke of dode dieren aan de jachthouder belangrijk. Aanraken van dode of zieke dieren of meenemen van trofeeën uit besmet gebied wordt afgeraden.
Referentie:
Pejsak, Z. , K. Niemczuk , M. Frant , M. Mazur , M. Pomorska-Mól , A. Ziętek-Barszcz, Ł. Bocian, M. Łyjak1 , D. Borowska1 , G. Woźniakowski, 2018. Four years of African swine fever in Poland. New insights into epidemiology and prognosis of future disease spread. Polish Journal of Veterinary Sciences Vol. 21, No. 4 (2018), 835–841