Jager en weidevogelbeschermer #3
Boer, jager, vogelaar of natuurliefhebber: samen werken ze aan de bescherming van weidevogels. Voor het derde deel van deze serie sprak Oswin Schneeweisz met jager Frank Metzelaar en weidevogelbeschermer Betty Blok.
Tekst: Oswin Schneeweisz, foto: Anoeska van Slegtenhorst, artikel uit De Jager mei 2020
Jager Frank Metzelaar (54): ‘Voor de lichtbakontheffing zaten wij jagers bij de provincie samen met de Weidevogelvereniging en LTO aan tafel. Dat geeft wel aan hoezeer de rol van de jager veranderd is. De jager die niet verder kijkt dan zijn eigen jachtveldje is verleden tijd. Je bent onderdeel van een groter systeem. Ik ben door Betty aangestoken met het weidevogelvirus en ik ben de enige niet.
Betty: ‘We hebben met ons eigen spaargeld vier jaar geleden een drone aangeschaft. Dat werkt goed, want zo’n drone vindt binnen een mum van tijd alle nesten.’
Er is nu onder de boeren zelfs een soort competitie ontstaan wie de eerste zwaluw in zijn stal heeft. Dat vind ik prachtig om mee te maken. Het gaat om samenspel, verbinding en onderling vertrouwen. Het weidevogelbeheer heeft ons een goede zet in die richting gegeven.
Ik denk dat wij zelfs een voorbeeld kunnen zijn, bijvoorbeeld voor ambtenaren. Zo heeft onze naburige WBE nog steeds geen lichtbakvergunning omdat daar vooral akkerlanden zijn. De provincie zegt dan: in dat gebied komen nauwelijks weidevogels voor, maar die vossen lopen ‘s nachts wel ons gebied binnen om zich tegoed te doen aan de weidevogels. De ambtenaren denken dus nog wel in administratieve grenzen.
Wij zitten hier in het Zuid-Hollandse weidegebied grenzend aan de Haarlemmermeer. Onze WBE De Aarlanden, waarvan ik medebestuurslid ben, omvat zo’n 12.000 hectare. De WBE beschikt over een ontheffing om ‘nachtvossen’ te bestrijden. De jachthouder machtigt de WBE en verkrijgt dan een uitvoeringscode. De jachthouder kan dan besluiten zelf op pad te gaan, combinanten aan te stellen of de vossencoördinator te machtigen. Op deze manier ontstaan zelf samengestelde vossenteams met meerdere buurjagers. Het vossenbeheer doen we met nachtzichtkijkers en warmtebeeld. Het gebruik van warmtebeeld levert veel minder verstoring voor de weidevogels op. Iedereen in de polder staat, via WhatsApp of het speciale vossenbeheer-mailadres van de WBE, in nauw contact met elkaar. Als een boer of bewoners ergens een vos heeft gezien meldt hij dat en gaat er meteen iemand op af. Goede communicatie en coördinatie is daarbij cruciaal. Met behulp van warmtebeeld hebben we, naast de vossen die overdag op basis van de landelijke vrijstelling werden geschoten, dit jaar veertien vossen bemachtigd.
(Tekst loopt door onder de foto)
Frank: ‘Waar ik trots op ben? We hebben de brug tussen jager en weidevogelbeschermer geslagen. Vroeger stonden we nog weleens tegenover elkaar, nu is daar geen sprake meer van.’
Ook zetten we vroeg in het seizoen in weidevogelgebieden stevig in op de ganzen zodat ze elders gaan broeden, want waar ganzen zitten komen geen weidevogels. Predatie en bewustwording: dat zijn twee belangrijke zaken waar wij ons als moderne jagers onder meer mee bezighouden. We informeren boeren en wandelaars, we organiseren kraaiendagen, werken met kunstbouwen en vangkooien: allemaal om verstoring en predatiedruk naar beneden te krijgen. Waar ik trots op ben? We hebben de brug tussen jager en weidevogelbeschermer geslagen. Vroeger stonden we nog weleens tegenover elkaar, nu is daar geen sprake meer van.’
Weidevogelbeschermer Betty Blok (58): ‘Het mooiste vind ik als ik met bezoekers op de trekker zit en kan laten zien hoe hier, gewoon op boerenland, al die weidevogels op hun nesten zitten. In 1998 ben ik samen met de achterbuurvrouw in het klein begonnen met een agrarische natuurvereniging. Nu is de ANV Hollandse Venen uitgegroeid tot 150 leden en beheren we 3.300 hectare. Aanleiding waren de overheidsplannen voor nieuwe natuur. Die zagen wij niet zitten. Wij dachten, dat kan ook anders.
Ons beleid is van het begin af aan geweest: we moeten een goede boterham kunnen verdienen en ook de weidevogels en de natuur beschermen. Wat de basis is van ons succes? We doen het met boerenverstand en we doen het samen met boeren, jagers en weidevogelbeschermers. Zo kun je met alle belangen rekening houden. Wij zeggen niet: je moet zo vaak en zo breed maaien. Wij zeggen: maai niet als er weidevogelnesten zitten en als je gaat maaien controleer dan eerst of er nesten zitten.
De boeren ontvangen subsidie vanuit de provincie en “Brussel”. Voor elk nest krijgen zij een bedrag. Uiteindelijk is het dus goed voor de vogels en voor de boer zelf. We hebben met ons eigen spaargeld vier jaar geleden een drone aangeschaft. Dat werkt goed, want zo’n drone vindt niet alleen binnen een mum van tijd alle nesten, maar signaleert ook soms predatie en vossenbouwen. We willen nu de drone ook gaan inzetten bij het zoeken naar ganzeneieren, want ook ganzen staan het broedsucces van weidevogels in de weg.
We doen niets wat de boer zelf niet wil, maar we proberen wel sturend op te treden. Voor dat doel hebben we op kantoor zelfs een pot massageolie klaar staan, want met honing vang je nu eenmaal beter vliegen dan met azijn. Zo zorg je ervoor dat weidevogelbeheer ook echt gedragen wordt door de boeren.
Veel is er in de loop der tijd veranderd. De jagers zagen mij vroeger als dat gekke weidevogelvrouwtje. Nu hebben we intensief contact en werken goed samen. Als er op een perceel weidevogels zitten te broeden gaan de jagers daar even niet op de ganzen of kraaien. Het beheer is gigantisch veranderd. Niet alleen in het veld, maar vooral ook in de hoofden van boeren en jagers. Tegenwoordig worden de boeren zelfs boos als ze zien hoe de kokmeeuwen achter de trekker aan vliegen om de nesten, waar zij keurig omheen maaien, alsnog leeg te halen.’
