Wedstrijden met jachthonden

Binnen de Nederlandse jachtpraktijk is er een duidelijke scheiding tussen wedstrijdsport en praktijkjacht. Jachthondencommissarissen en trainingsgroepen spelen een belangrijke rol in het opleiden en selecteren van geschikte honden voor de jacht. De Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging (KNJV) en samenwerkingsverbanden als Orweja faciliteren opleidingen, proeven en kwaliteitsborging van jachthonden.

Wedstrijdtypen

Orweja faciliteert en organiseert een breed scala aan jachthondenwedstrijden en proeven in Nederland. De belangrijkste wedstrijdtypen zijn:

1. Standaard Jachthondenproef (SJP)

• Doel: Testen van basisvaardigheden van jachthonden, zoals gehoorzaamheid, apporteren en samenwerking.
• Toelichting: Het eerste diploma dat een hond kan halen, is het C-diploma. Dit bestaat uit basisgehoorzaamheids (appèl) oefeningen en eenvoudig apporteerwerk. Voor het B-diploma moet de hond niet alleen voldoendes halen voor de C-onderdelen, maar ook drie verschillende apporten met een hogere moeilijkheidsgraad binnenbrengen. Het A-diploma wordt uitgereikt aan combinaties die alle voorgaande oefeningen voldoende hebben afgerond, en daarnaast door middel van dirigeren (de hond wordt hierbij op afstand gestuurd) en via een sleepspoor (een kunstmatig getrokken spoor van 150 tot 300 meter lengte) het wild binnenbrengen.
• Periode: juli – september.
• Hondenrassen: Retrievers, staande honden, spaniels en andere apporterende rassen.

2. Meervoudige Apporteerproef (MAP)

• Doel: Wedstrijdvorm waarbij honden meerdere apporten moeten uitvoeren, vaak onder praktijkgerichte omstandigheden.
• Toelichting: Honden die een SJP B- of A-diploma hebben behaald, kunnen vervolgens meedoen aan de Meervoudige Apporteerproeven (MAP). Een MAP bestaat uit een aantal meer op de jachtpraktijk gerichte, niet-gestandaardiseerde, meervoudige apporteerproeven. Bij deze wedstrijden worden de prestaties van de deelnemende honden bij het werk na het schot beoordeeld.
• Periode: september – oktober.
• Hondenrassen: Vooral retrievers, maar ook andere apporterende rassen.

3. Provinciale Jachthondenproef (PJP)

• Doel: Regionale proeven, met als doel om na het seizoen van de jachthondenproeven in wedstrijdverband de prestaties van honden uit dezelfde regio te vergelijken. Vaak als kwalificatie voor landelijke finales.
• Toelichting: Een PJP bestaat uit meervoudige apporteerproeven, die qua opzet lijken op de MAP (Meervoudige Apporteerproef), maar vaak nog wat uitdagender zijn.
• Periode: oktober.
• Hondenrassen: Retrievers, staande honden, spaniels.

4. Veldwedstrijden

• Doel: Testen van het veldwerk van jachthonden, zoals het zoeken, aanwijzen en apporteren van wild.
• Toelichting: De staande honden worden tijdens veldwedstrijden beoordeeld op het werk voor het schot. Daarbij is een onderverdeling in Jeugd-, Nationale en Internationale veldwedstrijden. Bij jeugdveldwedstrijden ligt de nadruk op natuurlijke aanleg in veldaanpak (zoekwijze in het veld) en de wijze waarop de fazant of patrijs wordt geblokkeerd (het voorstaan). In de Nationale en Internationale veldwedstrijden wordt beoordeeld op systematische zoekwijze en stadiness bij het voorstaan, opvliegen van de vogel en bij een najaarswedstrijd het apporteren van wild.
• Periode: voorjaar februari – april, najaar augustus – oktober.
• Hondenrassen: Staande honden (zoals Duitse Staande, Engelse Setter, Pointer).

5. Apporteer Veldwedstrijden

• Doel: Testen van het veldwerk van jachthonden, zoals het zoeken en apporteren van wild.
• Toelichting: Tijdens deze wedstrijd wordt vooral gekeken naar het werk na het schot: het vinden en binnenbrengen van geschoten wild. De beoordeling is gebaseerd op de natuurlijke aanleg, samenwerking met de voorjager, gehoorzaamheid en de efficiëntie waarmee de hond het apport uitvoert.
• Periode: augustus – november.
• Hondenrassen: Retrievers, staande honden en spaniels.

6. Orweja Working Test (OWT)

• Doel: Testen van werkkwaliteiten van apporterende honden, uitsluitend met dummy’s (geen wild).
• Toelichting: De honden worden beoordeeld in situaties die de praktijkjacht zo realistisch mogelijk benaderen, maar zonder daadwerkelijk wild te gebruiken. De proeven zijn gericht op apporteren, samenwerking tussen hond en voorjager, gehoorzaamheid en het oplossen van praktische jachtproblemen.
• Periode: maart – juli.
• Hondenrassen: Retrievers, spaniels.

7. Spaniel Working Test (OSWT)

• Doel: Testen van drijvende hondenrassen op hun werkcapaciteiten, met dummy’s.
• Toelichting: De proeven zijn gericht op het testen van apporteren, samenwerking tussen hond en voorjager, gehoorzaamheid en het oplossen van praktische jachtproblemen in situaties die de praktijkjacht zo realistisch mogelijk benaderen.
• Periode: mei – september.
• Hondenrassen: Spaniels (Cocker Spaniel, Engelse Springer Spaniel, Welsh Springer Spaniel).

8. Koppel Apporteerproef (KAP)

• Doel: Apporteerproef waarbij twee honden samenwerken als een team.
• Toelichting: Tijdens de proef wordt beoordeeld hoe de honden werken bij het apporteren van wild (of dummy’s). Hierbij staan samenwerking, gehoorzaamheid en praktische inzetbaarheid centraal. De proef benadert situaties uit de praktijkjacht, maar wordt vaak met dummy’s uitgevoerd.
• Periode: gehele jaar.
• Hondenrassen: Vooral retrievers.

9. Zweetspoorproeven

• Doel: Testen van het vermogen van zweethonden om een bloedspoor (“zweetspoor”) van gewond wild te volgen.
• Toelichting: Bij deze proeven wordt beoordeeld hoe nauwkeurig, volhardend en rustig de hond een spoor kan uitwerken onder verschillende omstandigheden. Deze proeven zijn van groot belang voor het faunabeheer en de praktijkjacht, omdat ze bijdragen aan het verantwoord opsporen van aangeschoten of gewond wild.
• Periode: januari – november.
• Hondenrassen: Zweethonden (Beierse Bergzweethond, Hannoveraanse Zweethond), dashonden (teckels), terriërs.

Jaarlijkse hoogtepunten

Voor de drie hoofddisciplines binnen de jachthondenwedstrijden wordt jaarlijks een speciale Kampioenschapswedstrijd georganiseerd:

1. Apporterende honden met diploma’s in de discipline SJP en MAP;
2. Honden met diploma’s in de discipline Zweetwerk;
3. Voorstaande honden met diploma’s in de discipline Veldwerk.

1. Nimrod

De Nimrod is het jaarlijkse hoogtepunt voor retrievers, staande honden en spaniels. Het is een nationale finaleproef, waarbij alleen de beste honden van het seizoen worden uitgenodigd. De selectie vindt plaats op basis van prestaties in de reguliere jachthondenproeven (MAP A-niveau). Tijdens Nimrod worden de honden getest op hun veelzijdigheid, samenwerking met de voorjager en hun praktische inzetbaarheid in de jacht. De proeven zijn uitdagend en realistisch, met apporten uit water, dekking en over grote afstand. Nimrod geldt als het meest prestigieuze evenement voor jachthonden in Nederland.

2. Venatoproef

De Venatoproef is een jaarlijkse disciplineproef voor zweethonden. Tijdens deze proef worden de vaardigheden van de hond en voorjager getest in het opsporen van gewond grofwild (nazoek). De proef bestaat uit het volgen van een zweetspoor (bloedspoor) onder verschillende omstandigheden, waarbij nauwkeurigheid, doorzettingsvermogen en rust centraal staan. De Venatoproef is bedoeld om de kwaliteit van zweethonden en hun geleiders te waarborgen en te stimuleren. Alleen gecertificeerde teams mogen deelnemen, en de proef is een belangrijk ijkpunt voor het faunabeheer in Nederland.

3. Pieter Rooijakkers Trofee

De Trofee Pieter Rooijakkers is een nationale kampioenschaps najaarsveldwedstrijd mét apport voor staande honden. Deze finale wordt jaarlijks georganiseerd en is bedoeld om de veldwerkkwaliteiten van de meest succesvolle staande honden van het seizoen te vergelijken. De wedstrijd toont de diversiteit in werkwijze en stijl van de verschillende rassen. De selectie voor deelname gebeurt op basis van prestaties in voorjaars- en najaarsveldwedstrijden. De finale bestaat uit maximaal 24 uitgenodigde honden, die zich hebben gekwalificeerd op Nederlandse veldwedstrijden. Het doel is inzicht te geven in de mogelijkheden van goed opgeleide staande jachthonden in hun werk voor het schot.

Overzicht van categorieën honden volgens het Orweja-reglement

Het Algemeen Veldwedstrijd Reglement (AVR) en het Algemeen Reglement Jachthondenproeven van Orweja onderscheiden de volgende hoofdgroepen/categorieën honden, elk met eigen supplementen en wedstrijdvormen:

1. Staande honden

• Rassen die door de FCI zijn ingedeeld in Rasgroep 7 <link naar pagina met rassen>.
• Wedstrijdvormen: veldwedstrijden, apporteerwedstrijden, workingtesten voor staande honden.

2. Spaniels

• Rassen die door de FCI zijn ingedeeld in Rasgroep 8, sectie 2.2. <link naar pagina met hondenrassen>.
• Wedstrijdvormen: spaniel workingtesten, veldwedstrijden.

3. Retrievers

• Rassen die door de FCI zijn ingedeeld in Rasgroep 8, sectie 1.
• Voorbeelden: Labrador Retriever, Golden Retriever, Flatcoated Retriever, Chesapeake Bay Retriever, Curly Coated Retriever.
• Wedstrijdvormen: standaard jachthondenproef (SJP), meervoudige apporteerproef (MAP), Orweja Working Test (OWT).

4. Zweethonden

• Rassen die door de FCI zijn ingedeeld in Rasgroep 6 en gespecialiseerd zijn in het volgen van zweetsporen (bloedsporen) van gewond wild. <link naar pagina met hondenrassen>.
• Wedstrijdvormen: zweetspoorproeven.

5. Dashonden (Teckels)

• Rassen die door de FCI zijn ingedeeld in Rasgroep 4. <link naar pagina met hondenrassen>.
• Wedstrijdvormen: zweetspoorproeven, veldwedstrijden.

6. Terriërs

• Rassen die door de FCI zijn ingedeeld in Rasgroep 3. <link naar pagina met hondenrassen>.
• Wedstrijdvormen: zweetspoorproeven, veldwedstrijden.

Reglementen en supplementen

Elk van deze categorieën heeft een eigen supplement in het AVR, waarin de specifieke wedstrijdvormen, eisen en beoordelingscriteria zijn vastgelegd. De supplementen zijn:

• Supplement voor staande honden
• Supplement voor spaniels
• Supplement voor retrievers
• Supplement voor zweethonden, dashonden en terriërs

Meer informatie en de volledige reglementen zijn te vinden op de officiële Orweja-website.