Vier predatiescenario’s voor de grutto

In de afgelopen 40 jaar zijn het verdwijnen van geschikt weidevogelgrasland samen met verandering in beheermethoden de belangrijkste oorzaken geweest van de spectaculaire afname van de grutto: van 123.000 broedparen in de jaren ’70 naar 23.000 vandaag de dag. Predatie als reden voor de afname is er als doorslaggevende factor bijgekomen: op dit moment vormt predatie door 25 soorten roofdieren de hoofdoorzaak van de te lage aantallen vliegvlugge gruttokuikens, waarbij zowel eieren als kuikens sneuvelen (Oosterveld, 2011).

Aantal vliegvlugge kuikens onvoldoende

Deze ontwikkelingen zijn extra zorgwekkend omdat Nederland 90% van de Noordwest-Europese gruttopopulatie herbergt (Bron: Vogelbescherming website). Om de gruttopopulatie te laten voortbestaan zijn er jaarlijks 13.000 vliegvlugge gruttokuikens nodig (Schekkerman, 2019). Dat aantal wordt niet gehaald, zelfs niet in het goede jaar 2019. Zo liet Sovon op 22 november 2019 nog weten dat er dit jaar slechts 9.000 gruttokuikens groot zijn geworden en de afgelopen acht jaar gemiddeld maar 7.660.

Predatie extra factor

De periode tussen het leggen van het ei en een vliegvlug kuiken is 52 dagen. In die periode draaien kraaien, vossen, steenmarters, reigers, ooievaars, buizerds, ratten, huiskatten, hermelijntjes, bunzings of meeuwen dagelijks hun rondjes op zoek naar prooi. Die extreme predatiedruk trekt de grutto niet.

Verschillende scenario’s

Op basis van de wetenschappelijke literatuur stelde de afdeling ecologie van de Jagersvereniging vier scenario’s op waarbij zij varieerde in predatiedruk. Deze scenario’s rekende zij door. De scenario’s liepen uiteen van niets extra’s doen aan het verminderen van predatiedruk tot verlaging van de predatie voor herstel van de populatie grutto’s naar 33.000 paar of 40.000 paar in 2030.

Onderzoek onder geringde kuikens laat zien dat de afname op 9% per jaar ligt (Knol et al., 2019). Wanneer de predatiedruk gelijk blijft aan de huidige situatie, betekent dit dat er in 2050 minder dan 2.000 broedparen van de grutto over zijn. Daarmee komt het einde in zicht.

Herstel van de gruttopopulatie naar 30.000 of 40.000 broedparen kan ook. Dat vraagt gelijktijdig om een verlaging van de predatiedruk de komende 10 jaar naar respectievelijk 30% en 25% en goed weidevogelbeheer. Na herstel van de stand is een predatiedruk van 45% voldoende om de grutto op peil te houden. Ter vergelijk, de druk ligt nu op 73%.